The Big Trip #2: het leven op de transsiberië express en het Baikalmeer

Waar de vorige update er eentje was over onze dagen in Sint-Petersburg en Moskou, neemt deze je mee door de uitgestrekte landschappen van Rusland. Van de voorsteden van Moskou helemaal door Siberië naar de oevers van het Baikalmeer, het grootste zoetwatermeer ter wereld.

Regelmatig ga je hier updates zien verschijnen over onze reis: live vanuit Rusland deze keer!

Trein zes, onze trein naar keuze, vertrekt op woensdagavond 2 november om 23u45 vanuit het Yaroslvasky treinstation. We banen ons een weg over het perron tot de juiste wagon en zoeken hier bed 17 en 18 op. We maken kennis met onze coupégenoten: twee meisjes. De ene is een stil meisje die veel tijd doorbrengt op haar ipad en geen woord Engels spreekt en het andere is een 14-jarige spraakwaterval die maar al te graag haar Engels met ons wilt oefenen. We praten over de Russische geschiedenis en kunst, waarin ze een hele sterke interesse heeft, de verschillen en gelijkenissen in de schoolsystemen.

Haar ouders, die in een coupé verderop slapen, komen even kijken met wie ze de kamer deelt en ze maakt hen duidelijk dat ze wel heel blij is met ons gezelschap. Haar enthousiasme is tegelijk heerlijk puberaal en ook aanstekelijk. Als Pieter vertelt dat hij architect is, springt ze bijna van enthousiasme een meter omhoog. (Je ziet het, zelfs over de landsgrenzen heen vindt niemand cijfertjes boeiend maar dat het creatieve beroep van de wederhelft zeer fascinerend.) Ze verzekert ons ook dat dit echt wel een oude wagon is die we hebben: eentje van zeker twintig-dertig jaar oud dus het is een communistisch beestje waarin we reizen. We maken ons bed op, stoppen de bagage weg en vallen al snel in slaap.

Donderdag 3 november

Waar de kadans van de moderne trein tussen Sint-Petersburg en Moskou me nog wakker hield, zo word ik nu in slaap gewiegd door de ritmische beweging. De volgende ochtend worden we pas laat wakker: we hebben vlotjes tot tien uur geslapen. We ontbijten met brood, confituur, cornflakes, koffie en appelsap en dat is toch gewoon bijna hetzelfde als thuis. We worden langzaam wakker met het uitzicht op de Volga rivier, die al deels bevroren is. We praten nog wat met Maria (ik ga haar zo noemen omdat ik haar Russische naam onder geen beding correct kan schrijven) en ze vertelt over de reizen die ze met haar ouders al mocht maken. Ze vond het ook fascinerend dat we in zo’n klein landje maar liefst drie landstalen kennen en dat we ongeveer elke 20-30 kilometer een treinstation hebben, in vergelijk met dat je in Rusland elke 200-300 kilometer er eentje hebt. Ze was met haar ouders op bezoek in Moskou, bij haar broer die er studeert. Echter moeten ze er in Vytaka af, en neemt ze dus na 956 kilometer afscheid van ons. We lopen voor de tweede keer naar de samovar en maken ons noodles met kip. Een pakje kostte ons 8 roebels, wat ongeveer elf eurocent is. We slurpen enkele pakjes op en gaan onze tassen afwassen in de wasbak.

Er komt een jonge kerel in de plaats met wat zakken, die echter geen woord Engels spreekt. Deze is zeer op zichzelf gesteld en zal ook tegen andere Russen geen woord zeggen. We mogen wel zijn verlengsnoer gebruiken dus dat maakt zijn iets mindere lijfgeur al een beetje goed. Tweehonderd kilometer verder zegt het ipad-meisje ons gedag en blijft haar bed voor vier uur vrij. Niet onaangenaam want hierdoor hebben we toch wat meer bewegingsruimte beneden en kunnen we ons voor het avondeten tegenover elkaar zetten. We waren beide was misselijk van het gedengel van de trein (of was het van de noodles?) en besluiten een sober diner te houden. Crackers, wat fruit en een potje “puree”. Die laatste blijft toch horror voor iemand die de luxe van verse groenten uit de tuin gewoon is. We besloten om ook eventjes naar de restaurantwagon te gaan, die toevallig maar 1 wagon van ons verwijderd was. Hier dronken we een flesje cola en een halve liter Russisch bier voor 350 roebels (vijf euro). Klinkt weinig, maar dit is niet echt goedkoop in vergelijking met wat we in de stad betaalde in een eenvoudig restaurant.

Vandaag reden we ter hoogte van Perm (1434 kilometer ver) de uitlopers van het Oeralgebergte in. Echter zien we niet veel bergen, eerder wat heuvels doordat het gebergte zelf te ver verwijderd is. Veel variatie komt er ook nu nog niet bij in het uitzicht: berkenbossen en af en toe duikt er al een naaldboom op. Hier treden we ook een nieuwe tijdszone in: hier is het twee uur later dan in Moskou, waar we een dag eerder vertrokken. Ook deze nacht vallen we goed in slaap en worden we enkel gewekt door coupégenoot nummer 4 die vertrekt na een korte rit en zijn plaats wordt nu ingenomen door nummer 5: Michael. ’s Nachts reden we langs een monument dat de grens aanduidt tussen Europa en Azië, het werelddeel waar het grootste deel van onze reis zich afspeelt.

Vrijdag 4 november

Al slapend rijden we voorbij de grens van 2102 kilometer: nu zijn we officieel in Siberië. Dit is toch een naam die tot de verbeelding spreekt: ik denk spontaan aan sneeuwstormen, stoere Russen met bontmutsen, avonden met wodka bij het haardvuur en goelagkampen. Het landschap verandert ongemerkt in taiga en uitgestrekte graslandschappen wisselen berken- en naaldbossen af. Ook wordt het sneeuwtapijt merkelijk dikker en de temperaturen voelbaar frisser. Zo kunnen we later op de dag -11°C aflezen in het station van Barabinsk waar we een korte stop maken.

Ook deze ochtend slapen we uit: de ramen kan je goed blinderen en met oordoppen in, slaap je uren. Al helpt het ook wel dat je gewoon heel erg loom wordt van de warme temperaturen in de trein. Vijfentwintig graden is, voor mij alleszins, veel te warm om binnen te zitten. Je hebt dus zelden een trui nodig op de trein: een T-shirt, losse broek en slippers volstaan. Als je dan een keer uitstapt om een frisse neus te halen op het perron heb je dus al snel een temperatuursverschil van meer dan dertig graden.

Het leven in de trein is simpel: buiten eten hoef je eigenlijk helemaal niets. Je kan rusten, niksen, luieren en nog meer in die aard. Ik vind het alleszins een ideaal begin van onze reis: we komen helemaal tot rust en niets moet. Even afkicken van een leven vol nieuwe impulsen, vaak vrijwillig opgevraagd via het internet. Want ja, FOMO weetjewel. Geen internet hier en zelfs amper telefoonbereik, even helemaal weg van de rest van de wereld. Het enige wat telt is dit kleine universum in onze coupé, wagon en trein. De moeilijkste vraag die ik vandaag zal moeten beantwoorden is of ik nu noodles met kip of met rund wil eten en welk stuk fruit het deze keer wordt (appel, peer of mandarijn voor de geïnteresseerden). Ik mis niets en verlies de grip op de tijd. Ondertussen leven we nog een tijdszone verder: drie uur later dan in Moskou, wat vijf uur later dan in België is.

We spelen een potje UNO met reisgenoot Michael, hiervoor hoef je dus helemaal niet elkaars taal te spreken want blijkbaar is het een gekend spelletje. Zelf leerde ik het kennen in Oostenrijk, waar mijn nonkel mij het daar populaire spel uitlegde.

Vannacht is de eerste nacht dat we slecht slapen, van de drie nachten die we tot nu toe op de teller hebben staan. We worden amper wakker van Michael die vertrekt op, voor ons, kilometer 3343. Maar regelmatig worden we gewekt door onze stille coupégenoot besloot namelijk om tien keer naar het toilet te lopen. Hij deed nog net het licht niet maar wakker werden we toch elke keer.

Zaterdag 5 november

We zijn een week op reis en ergens voelt het korter en langer tegelijk. We raken langzaam het besef van tijd kwijt op de trein. De ene telefoon staat nog op Moskou-tijd en de andere op de huidige tijd: vier uur later. We slapen tot de eindbestemming-middag oftewel Moskou-ochtend.

We ontbijten voor de laatste keer op de trein en eten ons brood, confituur en appelsap op. Later zullen we ook nog een keer noodles maken, je zou ze bijna gaan missen. Gelukkig hadden we enkele verschillende soorten mee (kip versus rund en dunne versus dikke noodles) zodat we toch nog de illusie van variatie hebben.

Buiten zien we meer sneeuw en gek genoeg ook meer woningen. Er zijn verschillende houten huisjes gegroepeerd rond de treinstations: vaak vormden dorpen zich rond treinstations omdat hier ook de meeste voorzieningen te vinden zijn. Zo ook in bijvoorbeeld Bogotol, 3846 kilometer verwijderd van de Russische hoofdstad. Dit stuk spoorweg is gek genoeg de drukste spoorlijn ter wereld, uitgedrukt in ton goederenvervoer dan toch. Regelmatig dendert er dan ook een ellenlange goederentrein voorbij. Af en toe belanden we in een kleine sneeuwstorm en zien we niets meer dan een wit deken. Na 3932 kilometer komen we voorbij een denkbeeldig middelpunt: we zijn halverwege op het traject tussen Moskou en Beijing, via Ulaanbaatar.

We vullen onze laatste dag nog meer met hetzelfde: koken, naar buiten staren, lezen, series kijken en in mijn geval, foto’s uitsorteren en een blog typen. We vinden het een gek idee dat we “ons rijdend huis” de volgende ochtend moeten achterlaten. Maar ergens kijken we er natuurlijk wel ontzettend naar uit om nog eens een keer te douchen. Onze laatste avond op de trein trakteren we onszelf op een etentje in de restaurantwagon met een Russisch biertje erbij. We kozen voor het cryptische “beef, potato and vegatables” en kregen een smakelijk stoofpootje met de hiervoor genoemde ingrediënten. 2 porties, een halve liter bier en evenveel cola kostten ons in totaal 1600 roebels oftewel 23 euro.

Zondag 6 november

Na een onrustige nacht, het leek drukker en vooral nog warmer in de trein en we kregen toch nog een vierde kamergenoot. We worden door onze provdnika gewekt om half zeven lokale tijd, een uurtje voordat onze trein onze voorlopige eindbestemming zou binnen rijden. We maken ons klaar, trekken de lakens van ons bed en wachten tot de remmen hun werk gedaan hebben. In het donker komen we aan in Irkutsk, het Parijs van Siberië. Ondanks deze veelbelovende naam zetten we onze reis meteen verder. We stappen op goed geluk een tram op (ondanks dat een taxichauffeur beweerde dat er geen trams en minibussen reden vandaag, op het moment dat er een tram voorbij dendert.) en zien het station nogmaals passeren. Oeps, tram in de foute richting genomen dus en we hadden geluk dat deze in een cirkel reed. Gelukkig mogen we blijven zitten van de conducteur en ze doet teken wanneer we aan de centrale markt zijn. Hier zoeken we even, met een versgekochte koffiekoek in de hand, naar de juiste opstapplaats voor de minibus naar de goede bestemming.

De bagage wordt achterin gegooid en twee uur lang sjeezen we over besneeuwde wegen langs berkenbossen naar onze bestemming Listvyanka, een klein dorpje aan het Baikalmeer. Het grootste zoetwatermeer ter wereld.

Baikalmeer, stairway to heaven

Dit kleine dorpje is nog rustig wanneer wij er rond tien uur aankomen, we drinken een warme chocomelk en springen even binnen bij het informatiecenter. Dat gesloten is tot april, vertelt de onvriendelijke vrouw ons die bustickets verkoopt. Ze wil ons nog nét vertellen welke richting we uitmoeten voor onze hostel voor de komende twee nachten. Een fikse wandeling door de sneeuw later komen we aan in onze houten hostel op het einde van de straat (uiteraard op het einde als je gepakt en gezakt bent ;-)). We trekken voor de eerste keer onze skibroek aan (thermisch ondergoed yay!) en maken een wandeling door het dorp. Langs de oevers van het immense meer, dat toch echt wel als een zee aanvoelt maar dan zonder de zoute zeelucht, door de wirwar aan straten met kleine, kleurrijke en soms vervallen houten huizen en vooral door een krakend laagje sneeuw.

Het kleine, houten St-Nicholaas kerkje lopen we even binnen, blijkbaar vlakvoor de viering gaat beginnen want eens buiten, komen er net enkele mensen toe. Onderweg naar het husky-center vervoegt een jonge hond ons, ik hoef je niet te vertellen wie van ons twee dit het leukst vond. Gelukkig zijn, tot nu toe, alle honden die hier rondlopen mak en kan ook ik na een tijdje zonder teveel stress rondwandelen. Aangekomen bij het center wordt het duidelijk dat we net te vroeg zijn voor het winterseizoen: de sneeuw is nog niet dik genoeg dus er voorlopig kan je geen sledetochten maken. Dat mag dan nog even op de bucketlist blijven staan. We keren terug en maken een ommetje langs de levendige vismarkt: hier kan je verse omul kopen. Een vis die enkel in het Baikalmeer voorkomt en die heerlijk smaakt gegrild of gerookt. Omdat we ’s middags al omul als lunch hadden, kopen we enkel een rond, plat brood voor bij onze soep.

De eerste stukken beginnen te bevriezen van het Baikalmeer

Drie dagen trein en een slechte nachtrust hakken er ergens toch wel in: we zijn moe en stijf van onze tien kilometer lange wandeling door het dorp. Dankbaar maken we gebruik van de wasmachine en zo vallen we uitgeput in slaap in onze houten bedden, in onze houten kamer in een houten huis. Na een warme, maar lichte douche, genieten we van het ontbijt dat voor ons klaargemaakt is. Omelet, een stapel pannenkoeken, banaan met yoghurt en natuurlijk een pot verse thee. Vandaag staat er een wandeling naar een hooggelegen uitzichtspunt op het programma. We lopen door het hele dorp en verkiezen een lunch in het “Legend of Baikal” restaurant boven een bezoek aan het Baikal Museum. Tijdens het eten hebben we een geweldig uitzicht over de riviermonding in het Baikalmeer en het tegenoverliggende dorp Port Baikal. Je had al door dat ze wel héél erg origineel zijn in hun naamgeving. Maar dan begint het echte werk: we puffen onszelf de weg naar omhoog en pellen onderweg wat thermische laagjes af. Een wandeling steil omhoog is toch wat zwaarder in de sneeuw dan op een zonnige lentedag. Maar het ploeteren was het waard: wat een prachtig uitzicht hebben we van hierboven!

De cijfertjes

Aantal stempels in paspoort: 1

Aantal plaatsen bezocht: veel en tegelijk weinig, 1. (totaal 3)

Aantal foto’s genomen: 445 (totaal 1284)

Vervoersmiddelen gebruikt: trein, tram en minibus. (totaal 6: vliegtuig, bus, metro, trein, tram en minibus)

Treinleven: 74u44 – 5185 kilometer. (totaal 82u40 – 5985km)

Aantal spullen kwijtgeraakt: 0. (totaal 1)

En verder?

Zo meteen zijn we aanbeland op onze laatste bestemming in Rusland: Irkutsk. Hier blijven we nog een nacht voordat we met de trein naar Mongolië vertrekken. Een land dat minstens evenveel uitgestrekte landschappen kent als Rusland en ook de temperatuur zal er voorlopig nog niet stijgen, maar het is een land dat des te meer tot de verbeelding spreekt.

 facebook– twitter – instagram