Een culinaire reis, een aaneenschakeling van historische monumenten of een luilekker strandvakantie? Elke reiziger is op zoek naar iets anders. De een zoekt zijn vertier op het strand, de ander trekt liever de jungle of de bergen in en nog iemand anders is vooral op zoek naar zichzelf. Er is dus geen enkele plaats die voor elke persoon “goed” is. En toch komt Bali voor de meeste reizigers in de buurt van de ideale reisbestemming en vallen er velen helemaal voor dit Indonesische eiland. En ik? Ik ben helemaal geen Bali-fan.
Onze eerste reis buiten Europa is er nog steeds een waar we met plezier aan terug denken. Drie weken reisden we door Indonesië, over Java, Bali, Nusa Lembongan, Gili Trawangan en Lombok om precies te zijn. En wat een heerlijke reis was het! We werden helemaal verliefd op Azië en willen dan ook dit werelddeel helemaal ontdekken. Ook naar Indonesië zouden we graag terugkeren want Flores, Sumatra, Sulawesi en noem maar op, trekken ons aan. Maar Bali had het niet voor ons…
Ik ga hier meteen een soort van disclaimer zetten: Bali heeft nog altijd prachtige kanten, maar het centrale en zuidelijke gebied dat ik bij mijn eerste bezoek bezocht, is nu eenmaal het toeristische Bali. En dat is het Bali, waar ik zelfs in 2013 al een afkeer van kreeg. Indonesië is een prachtig land (4 bezoeken op de teller en ik kan niet wachten om nog meer eilanden te verkennen). Ook wou ik ergens wel nog eens terugkeren naar Bali, om minder bekende stukken te ontdekken en om het eiland een tweede kans te geven. Ondertussen ben ik teruggekeerd naar Bali, voor maar liefst 3 weken. Het gaf me de ademruimte die ik nodig had, maar het eiland heeft niet dezelfde plek in mijn hart als sommige andere bestemmingen.
Tien redenen waarom ik niet verliefd werd op Bali
1 Niet de mooiste natuur
Na de prachtige treinrit door de groene rijstterrassen op Java, waren de net geoogste, modderige rijstvelden op Bali niet zo indrukwekkend. Dat is natuurlijk gewoon pech met de tijd van het jaar, in andere seizoenen zal dit ongetwijfeld een prachtig zicht opleveren. De mooiste natuur vonden we in Lombok, op onze rit naar het noorden van het eiland, waar we afwisselend langs rijstvelden reden waar mensen aan het oogsten waren en langs de kustlijn waar je zelfs Gili Air kan zien liggen. En dan vooral ook de hike naar de prachtige watervallen, waar we helemaal alleen konden genieten van het natuurschoon, die we er deden.
Natuur zijn de Tegalalang rijstterrassen een prachtig zicht, toch zodra je voorbij de schommels en hartjes-fotoplekken bent gewandeld. En zijn er nog meer dan genoeg minder drukke en mooie plekken, zoals bijvoorbeeld de rijstvelden nabij Jatiluwih.

2 Niet de mooiste tempels
De Borobodur en Prambanan blijven, tot nu toe, de mooiste tempels die ik ooit heb gezien. De lat ligt dan natuurlijk wel hoog, dus van het toeristische Tanah Lot in het westen van Bali waren we echt niet onder de indruk.
Benieuwd welke plekken ik wel de moeite vond op Bali?
3 Te toeristisch
Het was onze eerste echte backpackreis buiten Europa, dus ook wij volgende voor een deel de bekende tourist trail. En daar is absoluut niet mis mee. Uiteraard ben je zelf altijd een toerist, een term die angstig vermeden wordt door backpackers en bijna als scheldwoord gehanteerd wordt dezer dagen, maar Bali was het meeste toeristische eiland van de vijf eilanden die we bezochten. Dit heeft natuurlijk als voordeel dat de infrastructuur voorzien is op meer westerse behoeften en dat het openbaar vervoer er vaak prima is, maar ook dat het er een drukte van jewelste is, dat de prijzen omhoog gaan en dat je, door een deel van de bevolking, enkel gezien wordt als wandelende portefeuille.
Een van de toonbeelden van tourism gone bad op Bali, was het Monkey Forest in Ubud. Dit gaf mij bijna hetzelfde gevoel als de Tiger Temple in het noorden van Thailand. Een hoop toeristen die in een stuk bos/park gaan wandelen waar je omsingeld wordt door een hoop deels tam gemaakte, deels licht agressieve apen, die er niet voor terug deinzen om jou te ontvreemden van alle etenswaren die je bij hebt. Toen wij in Ubud waren, zijn we tot de parking voor de ingang van het park gewandeld. Hier zie je meteen al een hele familie apen die daar al genieten van de aandacht die ze krijgen en vooral van al de suikers die ze toegestopt krijgen. Omdat ze te dicht bij de toeristen komen buiten het park (en dus zonder dat je ervoor moet betalen) lopen er toezichters rond die met katapulten naar de apen schieten zodat ze opnieuw in het park gaan. Wilde dieren volstoppen met suikers (ze drinken cola uit het flesje en openen behendig jouw snoeprepen) en ze kunstmatig proberen binnen een bepaalde, kleine zone te houden… Dit gaf mij een wrang gevoel.
Op Lombok kwamen we naast de weg ook een groep apen tegen, ook niet toevallig enkele honderden meters na een standje dat nootjes en suikerriet verkocht. Dit is ook een plaats waar de apen weten dat er locals en toeristen stoppen en hen noten toestoppen, maar deze beesten leefden echt gewoon in de natuur en waren nog altijd (zoals het hoort) weigerachtig tegenover die mensen die hen eten gaven. De durfals kwamen behoedzaam naar je toe, gritsten het snel uit je handen en aten het op terwijl ze je in’t oog hielden.
Ben jij op zoek naar een andere en meer duurzame wildlife ervaring? Denk dan eens aan het minder bekende Kuri Buri Nationaal Park in Thailand, waar je op safari gaat op zoek naar de Aziatische olifant.
4 Duurder
Jimbaran staat er om bekend als dé plaats waar je bij zonsondergang op het strand moet gaan eten. Klinkt leuk en romantisch maar het is vooral ook duur. Basically (helaas, ik ben niet zo’n romanticus) komt het er gewoon op neer dat je op het strand tussen de blanke toeristen overprijsde vis zit te eten. Terwijl je lek gestoken wordt door muggen die op jou en je eten afkomen. Geef ons dan maar dat local restaurant op Lombok waar we met onze gids voor 1 dag, gingen eten na zonsondergang tijdens de ramadan. (Tip: medium spicy betekent dat je mond in brand staat en dat je twee liter water moet drinken voordat je smaakpapillen geblust zijn).
Ik ben echt wel gek op een goede cappuccino en een pizza, maar ik ben er niet ingeslaagd om foodstalls te vinden voor een nasi goren op een plastic krukje. Gelukkig heb je er wel nog een pak goedkope, lokale en gezellige warungs.






5 Niet de mooiste stranden
We wandelden een heel deel van de kustlijn af van Seminyak naar Kuta, genoten op het strand van Jimbaran van de zonsondergang (gewoon met onze kont in het zand en niet aan een tafel) en liepen tussen de krabbetjes naar de tempel van Tanah Lot. Maar die stranden uit de boekjes zagen we op Gili Trawangan, en een rustige plek onder de zon, daar genoten we toch vooral op Nusa Lembongan van. Ook de baaien van Nusa Penida waren prachtig, maar druk.
Op zoek naar rust en een relaxed strand op Bali? Ga dan met je scooter op zoek naar afgelegen baaien, of ga naar Amed aan de oostkust. Ook Permuteran in het noordwesten van het strand is weinig bezocht, en is echt ideaal voor prachtige snorkeltrips. Een favoriet!
6 Niet het lekkerste eten
Dit hangt voor een deel vast aan bovengenoemde puntje 3, maar een overheerlijke maaltijd hebben we niet gehad op Bali. Heeft altijd wel gesmaakt hoor. Maar DE maaltijd waar ik nog steeds aan terug denk na die tijd, is de allerlekkerste nasi goreng met kip OOIT van die streetstall van het oude mannetje in Yogyakarta. En die zeer spicy maaltijd in het lokale restaurant op Lombok, al hadden we er wel bekijks van de hele zaak want we waren er de enige toeristen. En we waren ook het slechtste gekleed van iedereen, wandelschoenen check.
Update: hoera! Ondertussen heb ik veel meer van Bali ontdekt en ik kan je vertellen dat je bij homestays echt nog heerlijke local food kan eten.
7 Geschikt voor luxekindjes…
Doordat Bali juist vanalles te bieden heeft en het zeer toeristisch is, is het een paradijs voor luxekindjes. Ook is het geschikt voor een gemakkelijke eerste indruk van Azië en de mooie instagramfoto’s van chique en dure resorts. Begrijp me niet verkeerd, er is niets mis met genieten van luxe en niet iedereen hoeft de stoere backpacker uit te hangen. En je kan hier natuurlijk ook voor pakweg €100 echt wel in hele mooie accommodaties slapen. (Spoiler: er is maar één juiste manier om te reizen en dat is de manier waarop JIJ het wilt) Ook wij genoten van onze datenight in Seminyak, met een sterrenrestaurantwaardige maaltijd bij Sardine en een dure cocktail bij Ku de Ta. Maar ik heb toch ontdekt dat ik toch wel graag een beetje dat rauwe kantje heb, zonder dat het daarom meteen back to basics moet zijn.
Wil jij ook liever de massa vermijden in Bali? Reis dan naar Sidemen of Amed, verblijf in de kleine straatjes van Ubud en trek naar het rustigere noorden en verblijf in het nog onbekende Bedugul, Munduk of Permuteran.

8 … of juist voor onbeleefde backpackers.
Dronken Australische beachboys, omsingeld door jonge, giechelende backpackgrietjes die zwijmelend naar diezelfde beachboys kijken en massa’s geldwisselkantoortjes vol scams. Kut(a) is afschuwelijk. Ook word ik misselijk als ik reizigers in bikini of zwembroek zie rondlopen in winkels, restaurants of zo rijden op de scooter. Hetzelfde zie je ook op bijvoorbeeld de Gili-eilanden (Trawangan, Meno & Air) nabij het islamitische Lombok… Het gebrek aan respect voor de lokale cultuur/godsdienst/gewoontes is Tourism gone bad nummer 2. Meer uitleg is hier niet voor nodig.
9 Je bent een wandelende portemonnee
Op Java namen we een gewone bus richting luchthaven en we kregen er een sterrenbehandeling. Dan bedoel ik niet dat we niet hoefden te betalen of dat de rode loper voor ons uitgerold werd. Maar ik ben nog nooit zoveel op de foto moeten gaan en de tienermeisjes in het bushokje werden helemaal gek. Foto’s, complimentjes over mijn blanke huid (en ik maar mijn best doen om te bruinen) en mijn lange lichte haren, knuffels en gegiechel als ik iets tegen hen zei. Zo moet pakweg George Clooney zich dus voelen als ie ergens rondloopt.
Ook denk ik nog steeds met een warm gevoel terug aan onze dag met Ari, onze chauffeur/gids op Lombok: hij liet ons verschillende plaatsen zien op zijn eiland en vertelde er verhalen bij. Wij stonden er bij het vallen van de avond dan ook op om het op een etentje te betalen, het was namelijk ramandan, op voorwaarde dat het in een restaurant was waar hij met zijn gezin zou gaan eten. Jammer genoeg vind ik het papiertje niet terug (maar ik heb het écht nog wel ergens) met zijn telefoonnummer op.
Dan is plots Bali een erg koude douche: taxichauffeurs die schaamteloos 50% meer vragen omdat ze je naar Ubud rijden “en daar zijn geen taxi’s dus ik moet meer krijgen dan op de meter staat”, mensen die je alleen de weg willen wijzen als je er tegen betaling mogen afzetten en voor alles om geld vragen.
3 keer de liefste locals in Indonesië
10 Niets outstanding.
Bali had voor ons niets dat er uit sprong en ook al was er niets dat echt tegenviel, was dit voor ons was het minste eiland van de reis.
Uiteraard bevat dit artikel louter mijn persoonlijke mening en zeg ik dus niet dat het niet oké is dat jij jouw reis door Bali wel de moeite vond, noch zeg ik dat Bali geen bezoek waard is. Het lag waarschijnlijk aan de plaatsen die we bezochten op Bali tijdens ons eerste bezoek (Jimbaran – Kuta – Seminyak – Tanah Lot – Ubud). Zo hoor ik namelijk mooie verhalen over het noorden van het eiland en Lovina. Maar dé reden dat Bali voor ons niet deed, is volgens mij het het feit dat de andere eilanden die we bezochten een heel diepe indruk achter lieten op ons.
Was jij al eerder in Indonesië? En wat vond jij van Bali?
Maar…
Ik ben wel een ontzettend grote fan van Indonesië! Mijn route van mijn eerste keer Indonesië kan je hier vinden en neemt je niet alleen naar Bali, maar ook naar Java, Nusa Lemongan, Gili Trawangan & Lombok. De tweede keer trok ik meer naar het oosten en verkende ik Flores met de scooter en reisde ik vier dagen met de boot via Komodo naar Lombok om daar te chillen op het strand!
Bijna tien jaar later…
Ondertussen heb ik Bali een tweede kans gegeven en heb ik er maar liefst 3 weken rondgereisd. Negenhonderd kilometer op een scooter later, kan ik zeggen dat mijn mening iets genuanceerder is dan hier hard neergeschreven staat. Maar toch… Bali is niet mijn lievelingseiland van Indonesië en zal dat ook niet worden. Het is ideaal als bestemming voor een eerste Azië-reis. Azië-very-light zeg maar. Ideaal als je luxe wilt voor weinig geld. Als je gemakkelijk wilt reizen en het allemaal niet zelf wilt uitzoeken. Of als je een soort van thuisbasis wilt als digital nomad. Je kan er ook heel goed cappuccino’s drinken en avocado toast eten met uitzicht op een prachtig rijstveld. (Zeker doen, doe ik ook graag!) En natuurlijk heeft het eiland mensen die je niet als wandelende portefeuille zien, mooie natuur en prachtige culturele plekken. Je moet er gewoon wat harder naar zoeken en je zal het niet meer vinden op de drukke plekken. Want Bali laat ook nog altijd zien op veel plekken hoe het ook niét moet.
Scratchingmymap deelt al sinds 2014 gratis reisgidsen, routes, budgettips en meer. Als je mij wilt steunen, kan dat door mij op een virtuele koffie te trakteren. Dankjewel!
