Indonesië is samen met Thailand het populairste backpackersland in Zuid-Oost-Azië. Ook voor mij was het mijn eerste verre reis, eentje die mijn liefde voor reizen heel sterk heeft aangewakkerd en die ervoor gezorgd heeft dat ik alleen maar méér van Azië wou zien. Dat laatste is me ondertussen al redelijk gelukt: ik mocht al Mongolië, China, Hong Kong, Filipijnen, Cambodja, Maleisië, Singapore en Thailand bezoeken na Indonesië. Maar laten we beginnen bij het begin, hier geef ik je een gevarieerde route van drie weken door de eilanden Java, Bali en Lombok.
Budget
In Indonesië betaal je met de Indonesische roepies IDR en op dit moment (aug 2019) is één euro ongeveer IDR 16000 waard. Je waant je al gauw een miljonair in dit land dus. Een miljoen roepies is namelijk gewoon een goeie zestig euro. Je zal dus maar al te vaak met dikke stapels geld rondwandelen, zeker als je even naar de bank bent geweest. Je kan reizen zo goedkoop en zo duur maken als je zelf wilt, maar ik raad je aan om ongeveer €30-35 per persoon per dag te budgetteren. Je kan prima rondreizen met de trein op Java en op Bali is het fijn om een scooter te huren voor langere tijd. En natuurlijk kan je overal een taxi of bemo (soort van busje) naar toe nemen.
De eilandengroep heeft ook talrijke duikspots in de regio dus als je graag je PADI haalt of wat meer duikervaring op doet, voorzie hiervoor dan ook wat extra budget. Het zou namelijk zonde zijn als je een prachtige ship wreck dive aan je voorbij moet laten gaan omdat je er simpelweg geen rekening mee gehouden hebt.
Vliegtuigtickets kan je vanuit België of Nederland vinden voor ongeveer €450-550. Je landt dan in Jakarta of Bali. Ongeveer elk iets of wat groter eiland heeft een luchthaven dus je kan je route ook vanaf een andere locatie starten. Zo heb je ook bijvoorbeeld nog een luchthaven Yogyakarta op Java en Lombok airport op Lombok. Zelf startte ik mijn 3-weken reis in Jakarta en eindigde ik op Lombok airport.
Indonesië route 3 weken
Dag 1-2: vlucht
Jouw vlucht vanuit België of Nederland brengt je in 1-2 dagen tot Jakarta afhankelijk van je reistijden. Zelf vond ik niet veel aan Jakarta, maar omdat we ’s avonds laat aankwamen, kozen we ervoor om toch één nacht hier door te brengen. Omdat we de dag nadien onze reis zouden verder zetten met de trein, verbleven we op wandelafstand van het treinstation.
Dag 2: Jakarta
Zelf heb ik niet echt wat bezocht in de stad, maar One Fifteenth Coffee lijkt me een leuke koffiebar. Ook over Hidden Tours Jakarta heb ik positieve verhalen gelezen. Zelf stapten wij ’s middags de trein op naar Bandung, voor een mooie en rustige reis door de rijstvelden en kleine dorpjes. De eerste trein was uitverkocht dus we moesten nog een tweetal uur wachten in het treinstation Gambir, maar daarna waren we vertrokken voor een treinrit van ongeveer 3-4 uur. Je hebt verschillende klassen in de trein, wij reisden zowel eens in Eksekutif (1e klasse) als Econom en beide waren prima. Bij die laatste heb je sowieso geen airco en bij die eerste heb je iets ruimere stoelen. De prijzen voor een treinticket zijn laag en afhankelijk van de klasse die je kiest, bedragen ze €5-6.
Dag 3: Bandung
Dit is het ‘Parijs van Java’ maar die titel geven ze wel aan veel plekken ter wereld.Je vindt hier nog regelmatig Nederlandse omschrijvingen op te gebouwen, uit de tijd dat Indonesië nog een kolonie was van Nederland. Wandel langs het Vrijheidsgebouw Gedung Merdeka, bewonder het imposante Gedung State gebouw, kuier door de straten of ga shoppen in de zogenaamde Jeans Street. Vergeet ook niet dat het eiland hoofdzakelijk Islamitisch is: zo werden wij om 4u gewekt het koran-gebed dat door de speakers knalde.
Leuke daguitstappen vanuit Bandung: het felblauw kratermeer Kawah Putih en de theeplantages van Malabar
Dag 4-6: Pangandaran
’s Ochtends trekken we naar het busstation Cicaheum, voor een bus naar Pangandaran. Het was behoorlijk onduidelijk waar en wanneer er een bus zou komen… Na driekwartier wachten kwam er een bus aangereden en toen brak de chaos uit. Je moet namelijk éérst een zitje op de bus bemachtigen en pas daarna koop je jouw ticket als de bus vertrekt. Je bereidt je best ook voor op een gezellig ritje: in de bus heb je namelijk zes stoelen in plaats van vier stoelen naast elkaar. En neen, de bus is niet breder dan bij ons. 😉 Maar ach, voor ongeveer vier euro per persoon zit je negen uur op een bus die je over een slingerende weg door de bergen naar Pangandaran brengt. De bus stopt af en toe voor een toiletbezoek en/of lunchstop.
In Pangadaran is op zich niet heel erg veel te doen, maar je kan er wacht relaxen of surfen aan het strand. Ook maakten wij een daguitstap naar de Green Canyon. Op minder dan een uur vanaf Pangandaran Beach sta je aan de prachtige kloof en kan je een boottocht maken over de heldergroene rivier tot in de canyon. Je kan een bootje delen met anderen, dat drukt de prijs. De toegang tot het park is ongeveer IDR 12500 pp en een bootje kost je IDR 150 000 voor een bootje van 5.
Om verder te reizen naar Yogyakarta kan je eerst de bus nemen tot Banjar (2u) en dan verder met de trein naar Yogyakarta (4u). Reken op ongeveer IDR 200 000 – 300 000pp voor de trein, afhankelijk van de klasse.
Dag 7-9: Yogyakarta
Mijn favoriete stad in Indonesië! Een gezellig stadje waar je veel lekkere streetstalls tegenkomt, goedkoop kan winkelen aan Jalan Malioboro en voldoende bezienswaardigheden hebt. Zo kan je het Kraton bezoeken of het Water Palace. Hier vind je ook twee imposante heilige bomen op het Southern City Square. Draai tig rondjes geblinddoekt en wandel naar de bomen. Als je tussen de twee bomen uit komt, ben je vrij van kwade geesten…
En misschien nog het fijnste aan Yogyakarta? Dat het dé ideale uitvalsbasis is voor zowel de Borobudur als Prambanan tempels. Beide zijn echt prachtig om te bezoeken en een must als je in de buurt bent. De Borobudur is een oude Boeddhistische tempel waar je uren kan rondwandelen en je kan vergapen aan de prachtige beeldhouwkunsten. Beklim de negen verdiepingen en bovenaan word je ook nog eens getrakteerd op een uitzicht over de streek.
Het hindoetempelcomplex Prambanan is iets minder gerenoveerd, maar het is dan ook een verzameling van 240 kleine en grote tempels. Men renoveert trouwens enkel een tempel als men voldoende van het originele materiaal kan terug vinden: daarom zijn vele kleinere tempels ook niet te renoveren omwille van de diefstallen die er over de jaren heen plaats gevonden hebben – of omdat het materiaal te beschadigd is.
Bromo of Ijen?
Wil je graag de Bromo vulkaan of Mount Ijen bezoeken en meer van Oost-Java ontdekken? Zelf bezocht ik deze niet, maar check deze blog van RooftopAntics – ze vertelt er je hoe je op eigen houtje Bromo en Ijen kan bezoeken.
Dag 10-12: Seminyak
’s Ochtends namen we een vlucht naar Bali en we kozen ervoor om in Seminyak te overnachten in plaats van in Kuta of Legian. Canggu is de laatste jaren ook ontzettend populair geworden en het barst er van de hippe eettentjes en koffiebars. Kies jouw plekje uit en geniet er van de zee en de massages op het strand, van de talrijke leuke winkeltjes en luxe-voor-weinig-geld restaurants. Huur een scooter of bemo en ga de zonsondergang kijken in Jimbaran, bekend om zijn restaurants op het strand.
Aanraders: Cocktails bij Ku De Ta (Jalan Laksmana 9) en ga eten bij Sardine (Jalan Petienget 21). Het restaurant heeft zijn eigen rijstvelden rondom, biedt lokale jongeren een opleiding tot kok of zaalmedewerker, de setting is prachtig en het eten is er heerlijk.
Dag 12-13: Tanah Lot
Huur een scooter in Seminyak en trek er zelf op uit of ga met een taxi of busje richting Tanah Lot. Ik vond het een fijne plek om te overnachten omdat het hier best rustig is overdag. Geniet van de zonsondergang rond de tempel en bezoek ‘m overdag ook zeker eens. Het is namelijk een heel ander zicht bij eb of vloed. Gek genoeg moet je toegang betalen als je het dorp binnengaat, ongeacht of je er overnacht of niet.
Dag 13-15: Ubud
Een populaire plek om te bezoeken, vooral omdat Ubud de ideale plek is als uitvalsbasis voor een wandeling door de rijstvelden. En voor diegene die Eat, Pray, Love achterna willen. Voor ons was Ubud grotendeels een tegenvaller – hier had ik echt het gevoel dat iedereen me enkel als een wandelende portefeuille zag. Van de taxichauffeur die ons van Tanah Lot naar Ubud bracht, tot de streetfoodverkopers en marktkramers tot ongeveer elke bemo/taxi-chauffeur. De aanleiding van mijn “waarom ik niet gek ben op Bali”-artikel. Wat ik dan wel fijn vond aan deze plek? De rijstvelden en de omgeving rond de stad, de heerlijke massage die we er hadden en de gastvrijheid in ons hotel.
Jaren later gaf ik een Bali een tweede kans. Ik reed er 900km op een scooter rond tijdens een trip van 3 weken. Ik ontdekte leuke plekken, maar mijn favoriet in Indonesië zal het nooit worden.
Dag 15-17: Nusa Lembongan
Bij Perama boekten we ons vervoer naar Nusa Lembongan – gemakkelijk zo’n bus & boot ticketje in één. Ik vond dit eiland een van de hoogtepunten van ons eerste reis door Azië. Island-life zoals we het graag hebben: slapen in een hutje, een wandeling op het strand, een snorkeltrip met de vrolijke Mowgli (of zo noemde hij zichzelf toch – stiekem lijkt het qua postuur meer of Balou de Beer) en met een scooter het eiland verkennen. Je kan van hier ook naar Nusa Ceningan. Toen ik er was was de brug nog een krakkemikkig houten brugje – ondertussen is hier een degelijke brug, vrolijk geel geschilderd.
Dag 17-19: Gili Trawangan
Hop, alweer de boot op! We keerden niet terug naar Bali en ook Lombok moest nog even wachten. Bestemming van vandaag? Gili Trawangan! Samen met Gili Nemo en Gili Air zijn dit 3 mooie eilanden naast de kust van Lombok. Er rijden nog steeds geen auto’s op de eilanden, maar deze eilandjes staan al een pak meer op de toeristische kaart dan toen wij er waren in 2013 (toen ook al geen onbekende bestemming!). Hier kom je om te relaxen, om een wandeling rond het eiland te maken (op een uurtje ben je rond Gili T gewandeld) en vooral om te snorkelen of te duiken.
Dag 19-21: Lombok en vertrek naar huis
Jammer genoeg is de tijd van vertrekken bijna aangebroken: slaap nog lekker uit op Lombok en geniet nog even van het strand of de natuur. Zelf verbleef ik in Senggigi in het westen van het eiland en maakte ik een fijne uitstap naar het noorden en de Sendang Gile waterval. Onze chauffeur vertelde ons meer over het leven op Lombok, toonde ons de mooie rijstvelden en stopten op enkele uitzichtspunten. Omdat het Ramadam was tijdens ons bezoek, stonden we er op om samen de eerste maaltijd van de dag te eten meteen na zonsondergang in een lokaal restaurant.
Ben je wat sportiever ingesteld? Overweeg dan een trekking naar de top van de Rinjani vulkaan. Of verblijf meer in het zuiden van Lombok en verblijf in het steeds hipper wordende Kuta (niet te verwarren met zijn Balinees broertje). De (internationale) luchthaven is gelegen in het zuiden van Lombok, van hier neem je vlucht weer naar huis, vermoedelijk met een overstap in Bali of Jakarta. Of naar een andere bestemming natuurlijk.
Praktische informatie
Als Belg of Nederlander heb je geluk en mag je gratis 30 dagen verblijven in het land met een toeristenvisum (Visa on Arrival). Dit krijg je bij aankomst in Indonesië, op voorwaarde dat je aankomt in Jakarta of Bali (En ook nog enkele andere luchthavens en havens, maar deze 2 zijn het meest courant).
Een andere voorwaarde waar men steeds vaker achter vraagt bij aankomst, is of je een geldig uitgaand ticket hebt. Je hebt dus met andere woorden een bewijs nodig dat je ook het land weer verlaat binnen de dertig dagen: houd dit bij het inchecken bij de hand want anders zou men je het boarden kunnen weigeren. Oh en natuurlijk heb je ook een internationaal paspoort nodig, dat nog minimaal zes maanden geldig is na aankomst in Indonesië.
Je hebt enkele vaccinaties nodig voor een bezoek aan de Indonesië, maar deze verschillen amper van de andere landen in de regio. Zo is een vaccinatie tegen Hepatitis A , Tetanus en Polio verplicht en een tegen Hepatitis B sterk aanbevolen.
In Indonesië is het vijf uur of zes later dan in België/Nederland: het behoort tot de tijdzone GMT+7 en GMT+8. In onze wintertijd is er een verschil van een uur extra. Java ligt in tijdzone GMT+7, Bali en Lombok in GMT+8. Omdat de eilandengroep zo uitgestrekt is, is het niet eenvoudig om één beste reisperiode aan te duiden voor het land. Eenvoudig gezegd is de beste reisperiode mei tot oktober voor de eilanden Java, Bail, Lombok en Flores: hier heb je de minste kans op tropische stormen, overstromingen of orkanen. De grootste kans op stormachtig weer, tyfonen en cyclonen heb je in onze wintermaanden: november tot en met maart. Wil je naar Sumatra, dan zal je nooit ontsnappen aan een regenbui. De temperatuur en regenval zijn zo wat constant op het eiland, met de meeste regenval in oktober tot december.
Er zijn verschillende banken in Indonesië waar je met je Europese bankkaart Indonesische roepies kan afhalen. Je kan echter vaak maar maximaal €100-200 per keer afhalen, en hier komen ook nog vaak ongeveer twee euro aan bankkosten bij. De wisselkoers bedraagt ongeveer zestienduizend roepies voor één euro (april 2023). Vergeet niet om je bankkaart/pinpas tijdelijk open te zetten voor “wereld” of “Azië”, voor vertrek.
Hostels
Ik verbleef in de onderstaande hostels en zal hier geen hostels vermelden waar ik niet tevreden was. De vermelde prijzen zijn steeds voor een tweepersoonskamer voor één nacht, tenzij anders vermeld. Ook geef ik je enkele suggesties voor plekken die ik bij een volgende reis zou kiezen, want niet al de accommodaties waar ik in 2013 verbleef, bestaan nu nog.
Java
Nyiur Beach Hotel in Pangandaran €40/nacht met een heel uitgebreid ontbijtbuffet en een ontzettend vriendelijke eigenaar.
Ibis Styles Yogyakarta Mag het wat meer zijn in Yogyakarta? Vanaf €60/n – maar je krijgt er wel een heerlijke rooftoppool voor.
In Jakarta vind je veel Reddoorz & OYO hotels, deze geven je al een eigen tweepersoonskamer voor €10/n.
Hotel Hay Bandung: nieuw hotel met mooie kamers voor €20/n.
Bali
The Diana Suite: als ik dan toch in Kuta zou moeten overnachten, dan zou voor deze budgetvriendelijke luxe optie gaan. Voor €22/n heb je een eigen kamer.
PinkCoco Bali: Wil je wat meer luxe? Voor €60/n verblijf je in dit zeer roze luxueuze hotel met zwembad, in Uluwata in het zuiden van Bali
Natya Hotel: verblijf op wandelafstand van Tanah Lot – mét zwembad. €50/n
Mijn beste tip voor jou? Skip het zuiden van Bali en bezoek het noorden!
Nur Guest House – echt een heerlijke ligging. In een straatje, vlak naast het drukke centrum, waar je enkel met de scooter of te voet kan komen. Midden in de rijstvelden en gezellige restaurants, lekkere koffiebars en heerlijke massages op 5 min wandelen. De eigenaar Nick helpt je graag met het huren van een goede scooter. De kamers zijn bij de grootste die ik al tegen kwam in Bali en zijn proper en goed onderhouden (geen evidentie post-pandemie). Een heerlijk zwembad ook, tussen de rijstvelden. €35/n incl ontbijt.
Le Sabot Ubud – je zou denken dat ik een zwak heb voor mooie hotels in kleine straatjes in Ubud. En dat kan ik alleen maar beamen! Mooie bamboo huizen en wederom enkel bereikbaar met de scooter, maar op 5min wandelen van restaurants. Fijn bed, goede douche en zwembad. Ze hebben ook 4 persoonsvilla’s. €45/n voor 2p bamboo villa, €100/n voor 4p bamboo villa.
Da’Kayu Bali Homestay – deze homestay zou mijn eerste keuze zijn als ik zou overnachten in Munduk. Het ziet er zo gezellig uit! €28/n incl ontbijt
Mango Moon Homestay – een van de fijnste homestays waar ik al ooit verbleef. Pudi en Mame laten je meteen thuis voelen. Zo’n plek waar je meteen van beslist dat je langer wilt blijven. Heerlijk zwembad, lekker ontbijt en fijne, eenvoudige kamer en propere buitenbadkamer. €16/n incl ontbijt
Pondok Nyoman – hele fijne homestay. Verschillende kamers die allemaal een eigen balkon en zicht op de rijstterrassen hebben, dankzij de visie en opzet die eigenaar Nyoman had. Lekker zwembad en lekker ontbijt. €20/n incl ontbijt
d’Sawah Amed Homestay – Susi is zo’n fijne gastvrouw! Niet alleen een lieve vrouw en goede kok, maar ook gewoon een heel praktisch ingestelde. Ze gaf me tips voor de beste snorkelplekken, zo vanaf het strand. Fijne, ruime en propere kamers en ideale ligging als je een scooter hebt, het is op 1km van het strand. €20/n incl ontbijt.
Sweet Escape – Gezellig uitziend domein, prima kamer met balkon, zwembad en prachtige uitzichten. €35/n
Nusa Lembongan
Alam Nusa Bungalows: slapen in een gezellig hutje voor €25/n.
Seaman Garden Huts: hier verblijf je voor €25/n in een mooie bungalow.
Gili Trawangan
Tir Na Nog: hier sliep ik in 2013, prima hotel, maar ik denk dat er betere prijs-kwaliteit te vinden is, vanaf €35/n
Aston Sunset Beach Resort: voor als je aan de rustige westkant van het eiland wilt slapen. €40/n.
Little WoodStock Home: slapen in een rieten bungalow, meer in het binnenland van het eiland voor slechts €6/n.
Warna Beach Hotel: liever toch airco in jouw kamer? Hier slaap je voor €25/n.
Senggigi, Lombok
Cafe Wayan Cottages: een goedkope maar degelijke kamer in een kleinzalig resort met zwembad voor €20/n incl ontbijt.
Stanley Lombok: overnachten in een prachtige villa met houten snijwerk, in een weelderige tuin met zwembad en op wandelafstand van het strand? Het kan hier voor €45/n.
Scratchingmymap deelt al sinds 2014 gratis reisgidsen, routes, budgettips en meer. Als je mij wilt steunen, kan dat door mij op een virtuele koffie te trakteren. Dankjewel!
Lizette zegt
Wat grappig, ik heb ongeveer dezelfde route gedaan en dezelfde plekken bezocht. Ik ben wat langer op Lombok geweest en heb Sumatra er nog voor geplakt (ik had een week langer). Mooie reis hoor!
lottevdw zegt
Dankjewel Lizette – ik vond het ook echt een heerlijke reis en ideaal als eerste bestemming buiten Europa. Hier is ook de liefde voor Azië begonnen. 🙂